Εξέταση μεμονωμένων αλλαγών

'{{χωρίς παραπομπές|4|12|2016}} {{coord|35|22|19.74|N|24|28|14.96|E|type:landmark_region:GR|display=title}}{{πληροφορίες κτιρίου}}Η '''Φορτέτσα''' (Μπορεί να αναφερθεί και ως '''"Φορτέτζα"''' και στα Ιταλικά σημαίνει "Οχυρό") είναι [[φρούριο]] στο [[Ρέθυμνο]] [[Κρήτη|Κρήτης]] που κατασκευάστηκε από τους [[Βενετοί|Ενετούς]] το [[1573]]. Είναι η [[Ακρόπολη φρουρίου|φρουριακή Ακρόπολη]] της [[Πόλη|πόλης]]. Χτίστηκε από τους Ενετούς τον 16ο αιώνα, και κατελήφθη από τους Οθωμανούς το 1646. Στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλά σπίτια χτίστηκαν μέσα στην ακρόπολη. Αυτά κατεδαφίστηκαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο , αφήνοντας μόνο μερικά ιστορικά κτίρια μέσα στη Φορτέτζα. Σήμερα, η ακρόπολη είναι σε καλή κατάσταση και είναι ανοιχτή στο κοινό.👌 == Ιστορία == Η Φορτέτζα είναι χτισμένη σε ένα λόφο που ονομάζεται ''Παλαιόκαστρο'' (που σημαίνει «Παλιό Κάστρο»), όπου βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας Ρήθυμνας. <ref name=":0">{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/fortezza/fortezza.html|title=The Fortezza fortress {{!}} The Fortezza fortress {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016143821/http://tour.rethymno.gr/en/route4/fortezza/fortezza.html|url-status=unfit}}</ref>Μεταξύ του 10ου και του 13ου αιώνα, οι Βυζαντινοί δημιούργησαν έναν οχυρό οικισμό στα ανατολικά του λόφου. Ονομαζόταν ''Castrum Rethemi'' και είχε τετράγωνους πύργους και δύο πύλες. Οι οχυρώσεις επισκευάστηκαν από τον Enrico Pescatore στις αρχές του 13ου αιώνα. Αφού η Κρήτη έπεσε στη [[Βενετική Δημοκρατία|Δημοκρατία της Βενετίας]] , ο οικισμός έγινε γνωστός ως ''Castel Vecchio'' ή ''Antico Castello'' , που και τα δύο σημαίνουν "παλιό κάστρο". <ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza.html|title=Fortezza in Rethymnon|ημερομηνία=2015-04-01|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150401004336/http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza.html|url-status=unfit}}</ref> Επί Ενετοκρατίας χτίστηκε ένα μικρό λιμάνι στο Ρέθυμνο, το οποίο έγινε η τρίτη πιο σημαντική πόλη της Κρήτης μετά το Ηράκλειο και τα Χανιά. Στις 8 Απριλίου 1540 άρχισε να χτίζεται μια σειρά οχυρώσεων γύρω από την πόλη. Τα τείχη σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα Michele Sanmicheli και ολοκληρώθηκαν γύρω στο 1570. Αυτές οι οχυρώσεις δεν ήταν αρκετά ισχυρές για να αντέξουν μια μεγάλη επίθεση, και όταν ο Uluç Ali Reis επιτέθηκε το 1571, οι Οθωμανοί κατέλαβαν και λεηλάτησαν την πόλη.<ref name=":1" /> === Κατασκευή και μετέπειτα Ενετοκρατία === Μετά την πτώση της Κύπρου στους Οθωμανούς το 1571, η Κρήτη έγινε η μεγαλύτερη ενετική [[υπερπόντια κτήση]] . Δεδομένου ότι το Ρέθυμνο είχε λεηλατηθεί, αποφασίστηκε ότι έπρεπε να κατασκευαστούν νέες οχυρώσεις για την προστασία της πόλης και του λιμανιού της. Το νέο φρούριο, που χτίστηκε στο λόφο του ''Παλαιόκαστρου'' , σχεδιάστηκε από τον στρατιωτικό μηχανικό Sforza Pallavicini σύμφωνα με το ιταλικό σύστημα προμαχώνα.<ref name=":1" /> Η κατασκευή άρχισε στις 13 Σεπτεμβρίου 1573 και ολοκληρώθηκε το 1580. Το φρούριο χτίστηκε υπό τον πρωτομάστορα Γιάννη Σκορδίλη και στην κατασκευή του συμμετείχαν συνολικά 107.142 Κρήτες και 40.205 ζώα.<ref name=":1" /> Αν και το αρχικό σχέδιο ήταν να κατεδαφιστούν οι παλιές οχυρώσεις του Ρεθύμνου και να μεταφερθούν οι κάτοικοι στη Φορτέτζα, ήταν πολύ μικρό για να στεγάσει ολόκληρη την πόλη. Τα τείχη κατά μήκος της προσέγγισης προς την πόλη έμειναν ανέπαφα και η Φορτέτζα έγινε ακρόπολη που στέγαζε τη βενετική διοίκηση της πόλης. Επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί από τους κατοίκους της πόλης μόνο σε περίπτωση οθωμανικής εισβολής. Με το πέρασμα των χρόνων, έγιναν διάφορες τροποποιήσεις στο φρούριο. Ωστόσο, δεν ήταν ποτέ πραγματικά ασφαλής, καθώς δεν είχε χαντάκι και αυλάκια , και οι επάλξεις ήταν μάλλον χαμηλές.<ref>{{Cite web|url=http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=15421|title=Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού {{!}} Κάστρο Φορτέτζα|ημερομηνία=2013-03-26|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2013-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20130326121547/http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=15421|url-status=unfit}}</ref> [[Αρχείο:Rethymno Sultan Ibrahim 08.JPG|αριστερά|μικρογραφία|Τζαμί του Σουλτάνου Ιμπραήμ, που ήταν αρχικά ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου]] === Οθωμανική κυριαρχία και πρόσφατη ιστορία === Στις 29 Σεπτεμβρίου 1646, κατά τον Πέμπτο Οθωμανο-Βενετικό Πόλεμο , μια οθωμανική δύναμη πολιόρκησε το Ρέθυμνο και ο πληθυσμός της πόλης κατέφυγε στη Φορτέτζα. Οι συνθήκες εντός της ακρόπολης επιδεινώθηκαν, λόγω ασθενειών και έλλειψης τροφίμων και πυρομαχικών. Οι Ενετοί παραδόθηκαν με ευνοϊκούς όρους στις 13 Νοεμβρίου. <ref>{{Cite web|url=http://www.rethymnon.gr/index.php?id=122,537,0,0,1,0|title=Rethymno Holidays, Hotels, Rent Rooms, villas in rethymnon, Cultuur, Traditie, Aard {{!}} Geschichte {{!}} Die Belagerung von Rethymno|ημερομηνία=2009-06-05|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2009-06-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20090605034601/http://www.rethymnon.gr/index.php?id=122,537,0,0,1,0|url-status=unfit}}</ref> Οι Οθωμανοί δεν έκαναν καμία σημαντική αλλαγή στη Φορτέτζα, εκτός από την κατασκευή ενός ραβλίνου έξω από την κύρια πύλη. <ref>{{Cite web|url=http://fortified-places.com/rethymno/|title=Fortified Places > Fortresses > Rethymno|ημερομηνία=2015-08-19|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20150819234926/http://fortified-places.com/rethymno/|url-status=unfit}}</ref> Έκτισαν επίσης μερικά σπίτια για τη φρουρά και τη διοίκηση της πόλης και μετέτρεψαν τον καθεδρικό ναό σε [[τζαμί]]. Το φρούριο παρέμεινε σε χρήση μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.<ref name=":1" /> Στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλά κτίρια κατοικιών βρίσκονταν στη Φορτέτζα. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου , η πόλη άρχισε να επεκτείνεται και πολλοί από τους κατοίκους μετακόμισαν αλλού στην πόλη. Στο σημείο αυτό κατεδαφίστηκαν οι χερσαίες οχυρώσεις του Ρεθύμνου και πολλά σπίτια εντός της Φορτέτζας, αλλά τα τείχη της Φορτέτζας έμειναν ανέπαφα. Κάποια στιγμή, η τοπική φυλακή στεγάστηκε μέσα στη Φορτέτζα. <ref name=":1" /> Μεγάλης κλίμακας εργασίες αποκατάστασης έχουν ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η Φορτέτζα διοικείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και είναι ανοιχτή στο κοινό. <ref>{{Cite web|url=http://www.rethymno.gr/en/city/archaeological-museum/archaeological-museum.html|title=The Archaeological Museum of Rethymno {{!}} The Archaeological Museum of Rethymno {{!}} City {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2014-10-21|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2014-10-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20141021022939/http://www.rethymno.gr/en/city/archaeological-museum/archaeological-museum.html|url-status=unfit}}</ref> Το 2018, τοποθετήθηκε σύστημα GPR εξοπλισμένο με κεραίες 250MHz και 500MHz στην πιλοτική τοποθεσία της Φορτέτζας, στο πλαίσιο που προτείνει το έργο STORM, για να εξεταστεί η ικανότητα της μεθόδου να ανιχνεύουν τόσο ρωγμές όσο και αλλαγές στο πάχος του τοιχώματος.<ref>{{Cite journal|title=Contribution of GPR method in monitoring and evaluating the conservation state of Fortezza, Rethymno, Greece|first2=A.|first6=P. Trapero|last5=Strapazzon|first5=G.|last4=Simirdanis|first4=K.|last3=Oikonomou|first3=D.|last2=Sarris|last=Manataki|url=https://ieeexplore.ieee.org/document/8441632/|first=M.|doi=10.1109/ICGPR.2018.8441632|pages=1–6|isbn=978-1-5386-5777-5|location=Rapperswil|date=2018-06|journal=2018 17th International Conference on Ground Penetrating Radar (GPR)|publisher=IEEE|last6=Fernandez}}</ref> [[Αρχείο:Fortezza Rethymno gate.jpg|μικρογραφία|Κύρια πύλη της Φορτέτζας]] == Χωροθέτηση == Η Φορτέτζα του Ρεθύμνου έχει ακανόνιστη κάτοψη και τα τείχη της έχουν συνολικό μήκος 1.307 μέτρα. Τα τείχη περιέχουν τους ακόλουθους ημιπρομαχώνες: * Προμαχώνας του Αγίου Νικολάου – ο ημι-προμαχώνας στο ανατολικό άκρο του φρουρίου. Περιέχει ένα κτήριο της Ενετοκρατίας που πιθανότατα αρχικά ήταν αποθήκη ή εργαστήριο.<ref name=":0" /> * Ένας ημι-προμαχώνας στο νοτιοανατολικό άκρο του φρουρίου.<ref>{{Cite web|url=http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza/Fortezza_1300_bastion.html|title=Fortezza, the Santa Maria Bastion|ημερομηνία=2014-02-18|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2014-02-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20140218235033/http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza/Fortezza_1300_bastion.html|url-status=unfit}}</ref> * Προμαχώνας Αγίου Ηλία – ο ημιπρομαχώνας στο νότιο άκρο του φρουρίου. Περιέχει το υπαίθριο θέατρο Ερωφύλη, το οποίο άνοιξε το 1993. <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/theater-erofili/erofili.html|title=The "Erofyli" Theatre {{!}} The “Erofyli” Theatre {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016144550/http://tour.rethymno.gr/en/route4/theater-erofili/erofili.html|url-status=unfit}}</ref> * Ένας ημι-προμαχώνας στο νοτιοδυτικό άκρο του φρουρίου.<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/saint-lukas/saint-loukas.html|title=The Bastion of St. Lucas {{!}} The Bastion of St. Lucas {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016144839/http://tour.rethymno.gr/en/route4/saint-lukas/saint-loukas.html|url-status=unfit}}</ref> Η κύρια πύλη του φρουρίου βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, μεταξύ των προμαχώνων του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Παύλου. <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/main-gate/gate-main.html|title=The Central Gate of the Fortezza Fortress {{!}} The Central Gate of the Fortezza Fortress {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016144127/http://tour.rethymno.gr/en/route4/main-gate/gate-main.html|url-status=unfit}}</ref> Προστατεύεται από ένα ραβέλι της Οθωμανικής εποχής , το οποίο σήμερα λειτουργεί ως Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου. <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/archaeological-museum/museum-archaeology.html|title=The Archaeological Museum {{!}} The Archeological Museum {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016145830/http://tour.rethymno.gr/en/route4/archaeological-museum/museum-archaeology.html|url-status=unfit}}</ref> Δύο μικρότερες πύλες βρίσκονται στη δυτική και βόρεια πλευρά του φρουρίου. Μια σειρά από κτίρια βρίσκονται εντός της Φορτέτσας, όπως: * το Τζαμί του Σουλτάνου Ιμπραήμ, που ήταν παλαιότερα ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου.<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/tzami-chan/tzami-chan.html|title=The Mosque of Ibrahim Han {{!}} The Mosque of Ibrahim Han {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016150609/http://tour.rethymno.gr/en/route4/tzami-chan/tzami-chan.html|url-status=unfit}}</ref> * ένα κτίριο κοντά στο τζαμί, που πιθανότατα ήταν η κατοικία του Επισκόπου. <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/bishop-residence/bishop-residence.html|title=Episcope Palace {{!}} Episcope "Megaron" {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016150929/http://tour.rethymno.gr/en/route4/bishop-residence/bishop-residence.html|url-status=unfit}}</ref> * η Βουλή του Πρύτανη, που ήταν η κατοικία του διοικητή της επαρχίας Ρεθύμνου. Μόνο οι φυλακές του έχουν διασωθεί.<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/rectors-residence/rectors.html|title=The House of the Rector {{!}} The House of the Rector {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016151252/http://tour.rethymno.gr/en/route4/rectors-residence/rectors.html|url-status=unfit}}</ref> * το Μέγαρο του Συμβουλίου, που στέγαζε μέρος της ενετικής διοίκησης του Ρεθύμνου.<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/consultants-residence/cosultants.html|title=The Council Building {{!}} The Council Building {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016151418/http://tour.rethymno.gr/en/route4/consultants-residence/cosultants.html|url-status=unfit}}</ref> * οι εκκλησίες του Αγίου Θεοδώρου και της Αγίας Αικατερίνης, που χτίστηκαν και οι δύο στα τέλη του 19ου αιώνα.<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/saint-theodor/trichinas.html|title=Holy Temple of St. Theodore of Trihinas {{!}} Holy Temple of St. Theodore of Trihinas {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016151658/http://tour.rethymno.gr/en/route4/saint-theodor/trichinas.html|url-status=unfit}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza/Fortezza_1800_agiaaikaterini.html|title=Fortezza, the church of Agia Ekaterini|ημερομηνία=2014-02-04|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2014-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20140204022735/http://www.explorecrete.com/crete-west/Rethymnon_Fortezza/Fortezza_1800_agiaaikaterini.html|url-status=unfit}}</ref> Το φρούριο περιέχει επίσης ένα οπλοστάσιο, <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/armory/armory.html|title=Armory {{!}} Armory {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016144437/http://tour.rethymno.gr/en/route4/armory/armory.html|url-status=unfit}}</ref> δύο μπαρουταποθήκες, <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/powder-warehouse/powder-house.html|title=Powder Magazines {{!}} Powder Magazines {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016145414/http://tour.rethymno.gr/en/route4/powder-warehouse/powder-house.html|url-status=unfit}}</ref> αποθήκες<ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/warehouses/north-storerooms.html|title=The complex of the North Gate storage rooms {{!}} The complex of the North Gate storage rooms {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016145659/http://tour.rethymno.gr/en/route4/warehouses/north-storerooms.html|url-status=unfit}}</ref>και αρκετές δεξαμενές. <ref>{{Cite web|url=http://tour.rethymno.gr/en/route4/tanks/containers.html|title=Water Tanks {{!}} Water Tanks {{!}} Route D {{!}} Municipality of Rethymnon|ημερομηνία=2015-10-16|website=web.archive.org|accessdate=2022-03-29|archive-date=2015-10-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016145553/http://tour.rethymno.gr/en/route4/tanks/containers.html|url-status=unfit}}</ref> == Εξωτερικοί σύνδεσμοι == * Χάρτης [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b53011754c Fortezza di Rettimo] από τον Marco Boschini ==Παραπομπές== <references /> ==Βιβλιογραφία== *{{cite book|title=Φορτέτζα, Το φρούριο του Ρεθύμνου|publisher=Mediterraneo Editions|location=Ρέθυμνο|date=1998|pages=60|isbn=9789608624702}} ==Πηγές== *[http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=15421 Υπουργείο Πολιτισμού - Κάστρο Φορτέτσα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130326121547/http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=15421 |date=2013-03-26 }} *[https://web.archive.org/web/20090218152419/http://hellas.teipir.gr/Thesis/Rethimno/greek/politismos.htm Αρχαιολογικά μνημεία Ρεθύμνου - Φορτέτζα] *[http://tour.rethymno.gr/route4/main-gate/gate-main.html Εικονική περιήγηση στην Κεντρική Πύλη της Φορτέτζας] ==Εξωτερικοί σύνδεσμοι== *[http://www.explorecrete.com/greek/Rethymnon_Fortezza_GR.html Φορτέτζα, το Ενετικό κάστρο στο Ρέθυμνο] [[Κατηγορία:Ρέθυμνο]] [[Κατηγορία:Κάστρα της Κρήτης]]'