Αγία Ελεούσα Ρόδου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 36°16′30″N 28°02′15″E / 36.27500°N 28.03750°E / 36.27500; 28.03750

Αγία Ελεούσα Ρόδου
Αγία Ελεούσα Ρόδου is located in Greece
Αγία Ελεούσα Ρόδου
Αγία Ελεούσα Ρόδου
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΡόδου
ΔήμοςΡόδου
Δημοτική ΕνότηταΚαμείρου
Δημοτική ΚοινότηταΠλατανίων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμανησιά Αιγαίου
ΝομόςΔωδεκανήσου
Υψόμετρο270
Πληθυσμός
Μόνιμος16
Έτος απογραφής2011
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας85 106
δεδομένα
Αγία Ελεούσα
Εκκλησία Αγίου Χαραλάμπους

Η Αγία Ελεούσα είναι οικισμός της Ρόδου. Υπάγεται στην τοπική κοινότητα Πλατανίων, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Καμείρου, του δήμου Ρόδου, της περιφερειακής ενότητας, Ρόδου, στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.[1][2] Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης ανήκε στην επαρχία Ρόδου του νομού Δωδεκανήσου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[3][4]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αγία Ελεούσα είναι οικισμός της βορειοκεντρικής Ρόδου. Βρίσκεται σε λοφώδη περιοχή ανάμεσα στις κορυφές Ψίνθος και Φουντουκλί και στους πρόποδες του όρους Προφήτη Ηλία, πάνω στο δρόμο για την περιοχή «Πεταλούδες» και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 270. Απέχει περίπου 34 χλμ. ΝΔ. της πρωτεύουσας του νησιού (μέσω Αφάντου).[3][4][5][6][7][8]

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόνιμος [9][10][11]
Έτος Πληθυσμός
1991 —
2001 0
2011 16
Πραγματικός (de facto) [1][3][4]
Έτος Πληθυσμός
1961 104
1971 9
1981 7
1991 8
2001 0
2011 9

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1961 και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Πλατανίων της Ρόδου. Με το ΦΕΚ 244Α - 4/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Πλατανίων και προσαρτήθηκε στον δήμο Καμείρου. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Καμείρου και προσαρτήθηκε στον δήμο Ρόδου.[2]

Σιντριβάνι στην Ελεούσα

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σανατόριο

Η νεότερη ιστορία της Αγίας Ελεούσας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα χρόνια της Ιταλικής Κατοχής των Δωδεκανήσων. Οι κατακτητές διαμόρφωσαν εκπληκτικά τον οικισμό, από το 1935, ως «Campochiaro», δηλαδή «Φωτεινό Χωριό», στα πρότυπα των δασικών χωριών των Ιταλικών Άλπεων, με την υπογραφή του κυβερνήτη Μάριο Λάγκο. Αρχικά εγκαταστάθηκαν υλοτόμοι από την κοιλάδα του Φιέμε της Β. Ιταλίας, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα μέρος ιδανικό για τους επίτιμους καλεσμένους των κατακτητών. Επίσης, η δημιουργία του «Campochiaro» θα διέδιδε τον ιταλικό πολιτισμό στο Αιγαίο και θα έφτανε μέχρι την Μέση Ανατολή.[12] Η φροντίδα των Ιταλών για το «θέρετρό» τους ήταν υποδειγματική: πέρα από την απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου, τα κτήρια με τα έντονα χρώματα, τις καμάρες και τα καμπυλωτά μπαλκόνια που επιβάλλονταν στον χώρο, υπήρχε αγορά, σχολείο, Καθολική εκκλησία της Παναγιάς των Θλίψεων ή αλλιώς Maddona Addolorata (αργότερα έγινε Άγιος Χαράλαμπος), ακόμα και φυλακές. Μάλιστα, το γκιζάνι διετηρείτο από τότε στον οικισμό, σε πολύ φροντισμένη τεχνητή λίμνη (βλ. παρακάτω).

Φωτογραφία της εκκλησίας της Παναγιάς Ελεούσας στη Ρόδο
Παναγιά Ελεούσα

Μετά την αποχώρηση των Ιταλών, το 1947, το «θέρετρο» εγκαταλείφθηκε και οι όμορφες εγκαταστάσεις δεν αξιοποιήθηκαν και καταστράφηκαν. Μόνο το σχολείο έμεινε σε χρήση, αλλά ως σανατόριο πλέον, με την ονομασία «Βασίλισσα Φρειδερίκη». Το σανατόριο, που λειτούργησε μέχρι το 1970, φιλοξένησε νησιώτες και βορειοελλαδίτες οι οποίοι έφταναν εκεί ανά δεκάδες έχοντας «χτυπηθεί» από φυματίωση, τη μάστιγα της Ελλάδας κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Σήμερα είναι ένα ερειπωμένο «κτήριο-φάντασμα» που δεν θυμίζει τίποτε από τις παλιές εποχές.

Η μεγαλύτερη προσωπικότητα στο Σανατόριο υπήρξε ο πνευμονολόγος Εμμανουήλ Γ. Κωσταρίδης, ο οποίος για αρκετό διάστημα ήταν ο μοναδικός ιατρός στο Σανατόριο[13]. Το κεντρικό κτίριο είχε χωρητικότητα 80-100 ασθενείς. Τα γύρω κτίρια χρησιμοποιήθηκαν για την στέγαση των εργαζόμενων νοσηλευτών. Από το 1947 έως το 1970, δηλαδή 23 χρόνια, νοσηλεύθηκαν συνολικά 1581 ασθενείς.[14]

Ναός Αγίου Νικολάου στο Φουντουκλί

Λίγο παραπέρα από την πλατεία και το σιντριβάνι βρίσκεται η Μονή της Παναγιάς Ελεούσας ή Φιλεύσπλαχνη, η οποία χρονολογείται από το 1781.[15]

Περίπου 3 χιλιόμετρα έξω από την Ελεούσα βρίσκεται ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου στο Φουντουκλί. Αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές μεσαιωνικές εκκλησίες στη Ρόδο, χτισμένη το 1497/8. Οι πλούσιες τοιχογραφίες της διατηρούνται μέχρι και σήμερα και απεικονίζουν σημαντικές στιγμές της χριστιανικής ιστορίας, όπως τα Πάθη του Χριστού.[16]

[17][18][19]

Το Γκιζάνι της Ρόδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διακόσια μέτρα από την κεντρική πλατεία του οικισμού, υπάρχει κυκλική υδατοδεξαμενή όπου διατηρούνται κάποια γκιζάνια, σε ένα από τα κέντρα προστασίας και ενημέρωσης του νησιού.

Το Γκιζάνι (Squalius ghigii) είναι μικρό ψάρι του γλυκού νερού, το οποίο ζει αποκλειστικά στη Ρόδο. Θεωρείται από τα πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση είδη ψαριών -γλυκού νερού- στην Ευρώπη και προστατεύεται τόσο από την Ευρωπαϊκή, όσο και από την Ελληνική Νομοθεσία. Συμπεριλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας για την Προστασία των Βιοτόπων (92/43/EEC), ως είδος προτεραιότητας, καθώς και στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας. Επίσης προστατεύεται από την Ελληνική Νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981.

Εκτός από τη δεξαμενή και τα έργα υδροληψίας της πηγής, στην ίδια περιοχή είχαν γίνει, κατά την περίοδο της Ιταλικής κατοχής της Ρόδου, έργα διαμόρφωσης του χώρου με τοιχία, σκάλες και αμφιθεατρικά καθίσματα. Στα πλαίσια του έργου Life-Φύση για το γκιζάνι, έγινε επισκευή της υδατοδεξαμενής και κατασκευάστηκαν πλακόστρωτα και καθίσματα, καθώς και ένα περίπτερο που στεγάζει έκθεση με πληροφοριακό υλικό στη μορφή εντύπων και εφαρμογής multimedia (σε info-point) για το γκιζάνι.

[20][21][22]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  2. ↑ 2,0 2,1 https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=25595
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 ΠΛ 1:128
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 ΠΛΜ 1:385
  5. ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
  6. ↑ Χάρτες «ROAD»
  7. ↑ Δομή 1:142
  8. ↑ Google Earth
  9. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  10. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  11. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  12. ↑ https://www.facebook.com/rhodes.rodos.rodi (7 Φεβρουαρίου 2023). «Exploring the Hidden Gems of Rhodes: The Tale of Eleousa and Campochiaro | Rodos - Rhodes - Ρόδος». Rodos - Rhodes (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2024. 
  13. ↑ Papaioannou, Andriana I.; Kostikas, Konstantinos T.. «The sanatorium of Saint Eleousa: An important part of the history of Respiratory Medicine on the island of Rhodes» (στα english). Pneumon 23 (3): 307–309. ISSN 1105-848X. https://www.pneumon.org/The-sanatorium-of-Saint-Eleousa-An-important-part-of-the-history-of-Respiratory-Medicine,136929,0,2.html. 
  14. ↑ Μαυράκη, Ίρις. Το χτικιό. Το Σανατόριο της Ελεούσας στη Ρόδο. Αθήνα: ΕΠΙΜΕΤΡΟ. σελ. 13. ISBN 978-618-86886-1-2. 
  15. ↑ «ΜΟΝΗ ΕΛΕΟΥΣΑΣ | Ρόδος | Δωδεκάνησα | Golden Greece». golden-greece.gr. 
  16. ↑ Μαστροχρήστος, Νικόλαος (2019). Ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Φουντουκλί Ρόδου. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Τομέας Βυζαντινής Αρχαιολογίας. doi:10.12681/eadd/46575. http://hdl.handle.net/10442/hedi/46575. 
  17. ↑ «Διακοπές», σ. 340
  18. ↑ https://menshouse.gr/istories/92688/to-chorio-fantasma-tis-rodoy-poy-myrizei-thanato-48-chronia-meta-to-kleisimo-toy-sanatorioy-toy-pics-amp-vids
  19. ↑ https://www.mixanitouxronou.gr/to-choriofantasma-tis-rodou-pou-ichan-egkatastathi-ilotomi-apo-to-fieme-ke-ichan-exochika-plousii-itali-ptisi-me-drone-pano-apo-ta-egkatalelimmena-ktiria-ke-tin-techniti-limni-opou-zi-ena-spanio/
  20. ↑ https://www.iucnredlist.org/species/11133/3252949
  21. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Squalius_ghigii
  22. ↑ https://www.fishbase.se/summary/Squalius-ghigii.html

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1978, 2006
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
  • Εγκυκλοπαίδεια Δομή, εκδ. 2002-4
  • Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
  • Χάρτες «ROAD»
  • Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
  • Google Earth
  • eetaa.gr
  • Μαυράκη, Ι. (2023). Το χτικιό. Το Σανατόριο της Ελεούσας στη Ρόδο. ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αγία_Ελεούσα_Ρόδου&oldid=10591613"